Onderstaande artikel staat op politiekeambtsdragers.nl. Deze website is een initiatief van de afdeling Politieke Ambtsdragers van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). Het doel is om de thema’s van politieke ambtsdragers meer bekendheid te geven.
Jocko Rensen staat bekend als de vloggende wethouder van Houten. Via zijn camera legt hij contact met vele mensen. Daarbij zijn vertrouwen en geloofwaardigheid belangrijke waarden voor hem als wethouder.
Hoe bent u wethouder geworden in Houten?
“Ik wilde na acht jaar stoppen als raadslid, want ik was naar mijn eigen idee te veel een insider geworden. Onze partijafdeling stelde in die tijd een profiel op voor de nieuwe wethouders. Het maken van contacten stond centraal. ‘Dat profiel, dat ben jij’, zei mijn vrouw. Ik was veel op straat actief geweest en had me ingezet om het bestuur laagdrempelig te maken.
Zo kwam ik na de verkiezingen in het college. Vanaf de eerste dag ben ik er volledig voor gegaan. Ik ben geen baas-baas, maar een meewerkend voorman. Beleidstukken maken we echt samen. ‘Je meent dit echt’, zeiden mijn medewerkers na enige tijd tegen mij. Dat raakte me diep.”
U staat inmiddels bekend als de vloggende wethouder, omdat u filmpjes maakt van uw werk en uw ontmoetingen. Hoe pakt u dat aan?
“Als ik ergens op bezoek ben, vraag ik of ik er een filmpje van mag maken voor mijn vlog.
Daarbij probeer ik allereerst het persoonlijke verhaal naar boven te krijgen. Een mens heeft altijd een verhaal, want niet alles verloopt even soepel in ons leven. Daarbij volg ik mijn eigen nieuwsgierigheid, dus ik houd het dicht bij mezelf. Dankzij mijn vlog kom ik bovendien gemakkelijk in gesprek met inspirerende denkers, van wie ik kan leren.
Het maken van filmpjes is mijn zondagochtendactiviteit, waarbij ik mijn hoofd helemaal kan leegmaken. Ik besteed er veel zorg en aandacht aan. En juist daardoor blijft het hangen bij mensen.”
Wat zijn uw inspiratiebronnen in uw werk?
“Een van mijn leidraden is het boek ‘Verdraaide organisaties’ van Wouter Hart. Het lijkt alsof er twee verschillende werelden bestaan, de leefwereld en de systeemwereld. Die laatste wereld trekt voortdurend aan ons, maar het gaat altijd over de bedoeling: waarom doen we dit eigenlijk? Dat probeer ik steeds voor ogen te houden.
Het andere boek dat mij geweldig veel inspiratie geeft is ‘Hostmanship’ van Jon Gunnarsson. De kunst om mensen zich welkom te laten voelen, begint bij jezelf. Als mensen op het gemeentehuis komen voor een urgentieverklaring voor een woning, haal ik ze persoonlijk op in de hal. Ik haal koffie of thee, zodat ze in mijn kamer even acclimatiseren. Ik laat tegelijkertijd daarmee zien dat ik ze vertrouw.
De voorbeeldfunctie van politici vind ik erg belangrijk. Bij verkiezingen zeg je eigenlijk tegen de kiezers: u kunt mij vertrouwen. Dan moet ik ook laten zien dat ik hen vertrouw.”
Wat betekent de rol als wethouder voor u?
“Als bestuurder draag ik een ‘witte jas’: het wethouderschap geeft me een bepaalde status. Maar ik wil niet meegezogen worden in de systeemwereld, maar verbindingen leggen en contact maken.
Ook als bestuurder heb je een belangrijke voorbeeldfunctie voor je medewerkers. Flexwerken, dat gold hier niet voor wethouders. Dat kan in mijn ogen niet, want veranderingen moet je zelf voorleven. Ik heb geen bureau meer in mijn kamer, maar een overlegtafel. Ik heb wel een laptop, waarmee ik overal kan inloggen.
Ik schrijf ook mijn speeches zelf, want ik wil niet aan het infuus van deze baan hangen. Het is een bijzondere functie, maar geen baan voor het leven.”
U vertelt regelmatig over uw persoonlijke achtergrond. Waarom?
“Iedere bestuurder heeft zijn eigen verhaal, want we zijn nu eenmaal geen gladde ‘Barbies en Kens’ die ongeschonden door het leven komen. Ik ben zelf van twee scholen gestuurd en moest al op mijn zeventiende op mezelf wonen. Met de bravoure van een puber ben ik daar doorheen gekomen, maar ik was wel kwetsbaar.
Geleidelijk heb ik geleerd dat ik onderdeel ben van een groter geheel. Ik wil veel contacten met mensen hebben, maar wel met echte interactie. Vroeger was ik deejay, waarbij ik met plaatjes reageerde op mijn publiek. Je kijkt voortdurend wat er op de dansvloer gebeurt. Zo doe ik het nu ook. Als ik een emotionele snaar weet te raken bij mensen, blijft het beter hangen.”
Wat moet een wethouder in huis hebben?
“Voor het vak van wethouder bestaat geen opleiding. Maar achteraf gezien heb ik een perfecte vooropleiding gehad, want ik heb een sociale en een zakelijke achtergrond in de communicatie, de ICT en coaching.
Je hebt als politicus eigenlijk een leerschool in vertrouwen nodig. Daar past zelfreflectie bij. Ik vind het ook belangrijk dat mensen om me heen laten weten wat ze van me vinden. Mijn spiegel is mevrouw Linnebank, die 99 jaar is. Ik ontmoette haar toen ik een grote wens van haar mocht vervullen: een rondleiding door de nieuwbouwwijk Houten-Zuid. Ik ga nu om de drie weken bij haar thee drinken. Zij is enorm belangrijk voor me.”
Hoe gaat u om met zichtbaarheid?
“De vloggende wethouder komt zelf nooit in beeld, schreef Trouw laatst over mij. En dat klopt: je hoort alleen mijn stem als ik vragen stel. Ik wil nooit geposeerd op een foto staan, bijvoorbeeld bij de opening van een nieuw gebouw. Ik wil geen afstand laten zien. Ik regel daarom dat de initiatiefnemers op de foto staan of ik bereid iets voor waardoor de setting anders wordt.
Ik wil momenten creëren waarbij het niet over mij gaat, maar over een groter verhaal. Uiteindelijk zijn we als wethouders voorbijgangers. We laten zien waar we mee bezig zijn, maar tegelijkertijd moet je ervoor zorgen dat het systeem minder van jou als persoon afhankelijk wordt.”
Wat betekent uw werk voor uw privéleven?
“In de supermarkt kan ik me niet afsluiten voor mensen die me aanspreken, omdat het dan toevallig mijn privétijd is. Mijn dochters vinden dat niet altijd leuk, maar daar moeten we mee leren omgaan.
Het nadeel van mijn open houding is dat ik gemakkelijker geraakt wordt. Op Facebook krijg ik de nodige rotzooi over mij heen. Ik schroom niet om mensen persoonlijk te laten weten wat dit met mij doet. Vaak helpt dat wel, al is mijn onbevangenheid in dit werk minder groot geworden.”
Wat is het belangrijkst voor u als politicus?
“Ik voel me nog steeds het jochie dat van twee scholen afgestuurd is. Voor mij is deze functie een ultieme kans en zo vul ik het ook in. Geloofwaardigheid is daarbij voor mij enorm belangrijk, dus daar let ik scherp op.
Mijn werkwijze als wethouder is heel transparant. Zelfs mijn salaris is openbaar. Het stoort me daarom dat bestuurders regelmatig voor zakkenvullers uitgemaakt worden.
Laatst dreigde in de krant te komen staan dat ik bij een dossier niet met de direct-betrokken mensen in gesprek was geweest. Daar maakte ik me erg druk over, want het was niet waar. En ik denk ook: hoe kan ik na zo’n krantenbericht nog op de thee komen bij mevrouw Linnebank?”
Hoe brengt u veranderingen tot stand?
“Als je iets wilt veranderen, moeten je de betrokken mensen ook in het voortraject zien en niet alleen als een maatregel al uitgevoerd wordt. Bouw eerst een relatie op en zorg dat er wederzijds vertrouwen is. Dan sta je open voor elkaar en neem je ook gemakkelijker iets van elkaar aan.
Laatst vertelde ik voor een zaal met driehonderd gepensioneerden een verhaal over de veranderingen bij de WMO. De ouderen maakten zich daar behoorlijk grote zorgen over. Ik had als advies gekregen om als wethouder vooral niet mijn 06-nummer te delen. Maar op die bijeenkomst heb ik mensen opgeroepen om mij te bellen als ze in de problemen kwamen. Er hebben uiteindelijk twee mensen gebeld.
Soms lijkt besturen op opvoeden. Op weg naar zelfstandigheid moet je je kinderen loslaten, maar wel in verbondenheid. Je moet mensen gelegenheid geven om uit te vliegen en terug te komen als het nodig is. Dan zie je dat mensen tot veel meer in staat zijn dan ze zelf denken om hun leven in eigen hand te nemen. Daar doe ik het voor.”
Bekijk het video-interview met Jocko Rensen
bron: Politieke Ambtsdragers