Nee…. dat kan niet waar zijn, dat was mijn eerste reactie naar aanleiding van de toekomstplannen van de OLON, de organisatie van lokale omroepen in Nederland.
Afgelopen week ben ik als wethouder – door onze eigen publieke omroep – Omroep Houten – geïnformeerd over de toekomst die OLON voor de lokale omroepen in het verschiet ziet liggen.
OLON wil dat 276 lokale omroepen meer gaan samenwerken en zelfs fuseren tot 62 zogenaamde streekomroepen. In ons geval is het voorstel van OLON dat omroep Houten – samen met de lokale omroepen RTV9 uit Nieuwegein (+ Lopik & Ijsselstein) en SRC uit Culemborg en Vianen samen de streekomroep Lekstroom zouden moeten gaan vormen. Onze omroep is overigens niet tegen samenwerken met andere lokale omroepen en heeft zelfs een aantal initiatieven daartoe genomen en ondersteund. Zoals bijvoorbeeld de samenwerking binnen de zogenaamde MediaHub, waarbij de lokale omroepen uit Bilthoven, Nieuwegein en Stichtse Vecht toestemming gegeven hebben om elkaars verhalen te gebruiken. In een mooi systeem kunnen die verhalen meteen worden doorplaatsen op bijvoorbeeld de website van de omroep. Een mooi project, ondersteund door OLON waarin samenwerking op een goeie manier versterkt wordt en eigenheid van de afzonderlijke, deelnemende omroepen bewaard wordt.
En dat laatste kan nu juist niet bij een fusie. Dan moet je namelijk met elkaar gaan bespreken wanneer bijvoorbeeld Vianen zijn programma mag uitzenden op de FM-zender die je gezamenlijk hebt en wanneer Culemborg en wanneer Houten. En dan moet de politieke redactie van de lokale omroep niet alleen de raadsvergadering in Houten bezoeken maar ook die in Culemborg, Nieuwegein en en Vianen. En moet je als vrijwilliger uit Houten niet opzoek naar Houtense lokale Verhalen maar naar Lekstroom-verhalen uit de streek. Iets wat de regionale omroep RTV-Utrecht nu al doet met speciale verslaggevers.
Als wethouder zie ik de lokale verslaggeving al jaren onder druk staan. Mijn constatering dat de lokale journalistiek onder druk staat is overigens niet alleen mijn observatie maar wordt ook bevestigd door uitgebreid onderzoek, bijvoorbeeld van het Stimuleringsfonds van de Journalistiek ( https://www.svdj.nl/uitgelicht-onderzoek/het-is-stil-in-de-regio/ ). Ik hou de ontwikkelingen goed in de gaten en bezocht ik o.a. een speciale conferentie over het onderwerp (zie https://www.youtube.com/watch?v=Fb7kT1EsUxY ).
In een periode dat veel commerciële (print)media onder druk staan prijs ik me gelukkig met een actieve lokale omroep die zich richt op Houtenaren. En waar we in Houten geprobeerd hebben de lokale omroep meer ruimte te geven lijkt OLON dat lokale karakter van de omroep met haar idee van streekomroepen juist te willen verzwakken. Ook als de professionaliteit van de lokale omroep door dit plan vergroot wordt – wat ook zou moeten kunnen zonder te fuseren – verwacht ik minder lokale verhalen en minder binding met het Houtense publiek.
Het lijkt me een verkeerd medicijn voor een patiënt zonder klachten. We zijn in Houten blij met een lokale publieke omroep die met een zogenaamd Programma Bepalend Orgaan – een soort Raad van Toezicht met 7 vertegenwoordigers uit de Houtense bevolking – ruim 60 vrijwilligers, gesteund door een unanieme gemeenteraad Houtense verhalen maakt en deelt.
Ik zie niet hoe de plannen van OLON in ons gebied de informatievoorziening gaan verbeteren voor inwoners en het leuker gaat maken voor onze vrijwilligers en lokale talenten. Als ik zie hoeveel de lokale omroep in Houten in korte tijd gerealiseerd heeft verwacht ik niet dat een fusie bijvoorbeeld innovatie zal versnellen of het draagvlak onder de bevolking zal gaan vergroten. Ook vraag ik me af of we bij een fusie niet teveel op het terrein van de regionale journalistiek gaan komen die met professionals werkt en continuïteit van een constante verhalenstroom kan waarborgen.
In Houten heeft de publieke lokale omroep in december 2015 het vertrouwen van de gehele gemeenteraad gekregen om weer vijf jaar aan de slag te gaan, wordt de omroep gedragen door meer dan 60 betrokken vrijwillige inwoners en heeft ze een mooi toekomstperspectief. Daarvoor wordt ook vanuit gemeenschapsgeld middelen beschikbaar gesteld. Op dit moment bekijken we binnen de gemeente met actieve mediapartijen of we een lokaal mediacentrum kunnen opzetten.
Samenwerking ontstaat vooral vanuit een gezamenlijke behoefte en belang. Daar zijn volgens mij de streken van OLON helemaal niet nodig. Sterker nog, de streken van OLON ondermijnen deze ontwikkelingen. Mijn advies aan OLON: stimuleer samenwerking, kennisdeling, inkoopvoordeel, innovatie en concentreer je op de belangen van inwoners die een lokale omroep willen en bereid zijn deze te ondersteunen met vrije tijd en belastinggeld.
Eerlijk is eerlijk. OLON heeft deze plannen niet van de ene op de andere dag bedacht en stuurt al 2 jaar aan op veel meer samenwerking. Ook is zij betrokken bij een aantal leerzame ‘pilots’ in het land. Daar gebeuren mooie dingen maar is vrijwilligheid de basis. Niet fusies.
Ik ben niet tegen de OLON, ik ben vóór de publieke lokale omroep die nodig is voor een sterke, betrokken samenleving. Ik ben tegen de plannen van OLON om toe te werken naar 62 gefuseerde streekomroepen. En – eerlijk is eerlijk – de OLON heeft dit niet alleen besloten maar samen met de lokale omroepen die de ledenvergadering (ALV) van de OLON bezochten. Zij stemden – stap voor stap – in met het plan dat tot meer samenwerking en streekomroepen moest gaan leiden.
Maar dat meer samenwerking via fusies zou worden afgedwongen heb ik als wethouder niet eerder teruggekoppeld gekregen en is – wat mij betreft – de verkeerde route naar meer samenwerking.
Jocko Rensen
Wethouder gemeente Houten
(mede aan de wieg gestaan van de publieke lokale omroep in Houten)
mijn zorg komt ook uit berichten die te lezen zijn via: